SGK Uzmanı Özgür Erdursun, denetimlerin ayrıntılarını paylaştı. Erdursun’a göre, işverenler bazı çalışanlarına asgari ücret üzerinden bordro düzenleyip, maaşın kalan kısmını elden ödüyor. Bu yöntemle işletmelerin prim yükü azalsa da, SGK gelir kaybına uğruyor.
Ortalama maaş asgari ücretin 1,83 katı
SGK kayıtlarına göre bildirilen brüt ücret 47 bin 676 TL seviyesinde. Bu da ortalama maaşın, asgari ücretin 1,83 katına denk geldiğini gösteriyor. Uzmanlar, Türkiye’de asgari ücretin taban ücret olmaktan çıkıp ortalama ücret haline gelmesinin ciddi bir yapısal sorun olduğuna dikkat çekiyor.
Bu nedenle SGK, uzun yıllardır aynı işte çalışan ancak bordroda asgari ücretli olarak görünen kişilerin bulunduğu sektörlerde yoğun denetimlere başladı.
Denetimlerde neler inceleniyor?
Erdursun’un aktardığına göre, denetimlerde meslek kodları, işin niteliği, üretim miktarları ve işçilik oranları detaylı şekilde inceleniyor. Müfettişlerin çalışanlara yönelttiği “Ne kadar maaş alıyorsunuz?” sorusuna verilen “Asgari ücretten fazla” cevabı bile eksik prim bildirimi tespiti için yeterli sayılabiliyor.
Eksik prim bildiren işverenlere ağır yaptırımlar
SGK tespitleri sonucunda işverenler için uygulanacak yaptırımlar oldukça ağır olacak:
- Eksik bildirilen primler geriye dönük olarak tahsil edilecek,
- Gecikme faizi ve idari para cezaları uygulanacak,
- İşverenler prim teşviklerinden mahrum kalacak.
“Amaç cezalandırmak değil, kayıt dışılığı azaltmak”
Erdursun, SGK’nın hedefinin ceza kesmekten ziyade sistemdeki adaleti sağlamak olduğunu vurguladı:
“Kurumun amacı, Türkiye’deki gerçek ücret dağılımını ve asgari ücretli oranını doğru tespit etmek. Bu, hem SGK’nın gelir-gider dengesini güçlendirecek hem de kayıt dışı ekonominin azalmasına katkı sağlayacak.”
