Manisa’nın tarihî ilçelerinden Alaşehir, kuruluşundan itibaren Anadolu’nun siyasal, askerî ve kültürel merkezlerinden biri olma özelliğini korudu. İlçenin temelleri, M.Ö. 150-138 yılları arasında Bergama Kralı’nın kardeşi II. Attalos Philadelphos tarafından atıldı. Bu nedenle yerleşim, ilk olarak “kardeş sevgisi” anlamına gelen Philadelphia adıyla anıldı.
Roma ve Bizans Döneminde Önemli Bir Merkezdi
Bergama Krallığı’nın ardından Roma hâkimiyetine giren Philadelphia, bu dönemde de önemini kaybetmedi ve Romalıların Anadolu’daki önde gelen şehirlerinden biri hâline geldi. M.S. 40’lı yıllarda Hristiyanlığı kabul eden kent, inancın örgütlenip yayılmaya başladığı ilk yedi şehir arasında yer aldı. Bu özelliğiyle şehir, tarih boyunca dini kimliğiyle de tanındı.
Bizans döneminde stratejik konumu nedeniyle önemli bir askerî üs olarak kullanılan Alaşehir, pek çok saldırıya maruz kaldı. Şehri çevreleyen güçlü surlar savunmada etkili olurken, bölgenin deprem kuşağında yer alması nedeniyle birçok tarihî yapı zamanla yıkıldı veya toprak altında kaldı.
Türk Hakimiyeti İle İsmi Değişti
Bizanslılar ile Türkler arasında yaşanan mücadelelerin ardından Alaşehir, 1389 yılında Yıldırım Bayezid tarafından kesin olarak Türk topraklarına katıldı. Rivayete göre Yıldırım Bayezid Han, şehri yüksek bir noktadan izleyerek “Âlâ şehir” sözünü dile getirdi ve ilçenin bugünkü adı bu ifadeden doğdu.
Bir başka anlatıma göre ise, şehri çevreleyen surlarda kullanılan siyah ve beyaz taşların oluşturduğu ala görünüm, “Alaşehir” adının kaynağı oldu. Ayrıca tarihçi İbn-i Bibi’nin eserlerinde Philadelphia yerine “Ala-şahr” ifadesini kullanması, kentin Türkler tarafından 13. yüzyılın başlarından itibaren bu adla anıldığını ortaya koydu.
Milli Mücadelede Alaşehir’in Rolü
Cumhuriyet’in ilanına kadar Aydın Vilayeti’ne bağlı Manisa Sancağı içerisinde yer alan Alaşehir, Manisa’nın il statüsü kazanmasıyla bu ile bağlandı. İlçe, 24 Haziran 1920’de Yunan işgaline uğradı; 5 Eylül 1922 tarihinde ise işgalden kurtarıldı.
Milli Mücadele yıllarında işgalcilere karşı ilk direnişi başlatan şehirlerden biri olan Alaşehir, milis teşkilatlarının kurulmasına öncülük etti. 16-25 Ağustos 1919 tarihleri arasında gerçekleştirilen Alaşehir Kongresi, Ege Bölgesi’nde düzenlenen ilk kongre olması ve bölgesel direniş örgütlenmesini başlatması açısından Cumhuriyet tarihimizde önemli bir yer edindi. Kongreye 21 farklı bölgeden delegeler katıldı.